Оршил #
Сүүлийн жилүүдэд Монгол улс дижитал шилжилтээ эрчимжүүлж, төрийн болон хувийн секторт олон цахим үйлчилгээ нэвтрүүлж байна. e-Mongolia апп, интернэт банк, онлайн худалдааны платформууд гээд бидний өдөр тутмын амьдралд дижитал бүтээгдэхүүнүүдийн нөлөө улам нэмэгдэж байна.
Гэхдээ технологи зөвхөн ажиллах нь хангалтгүй. Хэрэглэгчид хялбар, хурдан, ойлгомжтой үйлчилгээ хүсдэг. Энэ бол UX дизайн-ы гол үүрэг — хэрэглэгчийн туршлагыг төгс болгох.
Энэ нийтлэлээр бид UX дизайн гэж юу болох, UI-гаас юугаараа ялгаатайг, Монголын нөхцөлд яагаад онцгой ач холбогдолтойг, мөн бизнесийн өсөлтөд хэрхэн нөлөөлдөгийг e-Mongolia болон бусад орчин үеийн жишээн дээр тайлбарлана.
UX дизайн гэж юу вэ? #
User Experience (UX) дизайн нь хэрэглэгчийн бүтээгдэхүүн эсвэл үйлчилгээтэй харилцах бүх туршлагыг төлөвлөж, сайжруулах үйл явц юм.
UX бол:
- Ашиглахад хялбар байх
- Сэтгэл татам байх
- Хэрэглэгчийн хэрэгцээг хангах
гэсэн гурван тулгуур дээр суурилдаг.
Жишээ: e-Mongolia апп-аар 2 минутын дотор татварын лавлагаа авах боломжтой бол энэ нь UX сайн байна гэсэн үг.
UX ба UI дизайны ялгаа #
UX болон UI-г ихэнх хүн андуурдаг.
- UX — хэрэглэгчийн зорилгод хүрэх бүх зам, үйл явцыг төлөвлөх.
- UI — дэлгэцийн харагдах байдал, товчлуурын хэлбэр, өнгө, дүрс гэх мэт визуал элементийн дизайн.
Жишээ: e-Mongolia апп дээр “Төлбөр төлөх” товчны өнгө, хэлбэр нь UI, харин товчийг хаана байрлуулах, дарахад ямар алхмаар үр дүнд хүрэх нь UX юм.
Монголын дижитал шилжилт ба UX дизайн #
Төрийн үйлчилгээний UX #
Монголд төрийн үйлчилгээний UX сайжирч буй хамгийн том жишээ бол e-Mongolia. Хэрэв цэсний бүтэц ойлгомжтой, хайлт нь хурдан үр дүн гаргадаг, төлбөр төлөлт амархан бол хэрэглэгчийн сэтгэл ханамж нэмэгдэнэ.
Харин үйлчилгээ олохын тулд олон цэс дамжих, буруу хайлт гарах, эсвэл ачаалал удаан бол хэрэглэгч бухимдаж, апп-аас гарах магадлал нэмэгддэг.
Хувийн сектор дахь UX #
- Онлайн худалдаа: Захиалга хийх явц олон алхамтай, хүргэлтийн мэдээлэл ойлгомжгүй бол худалдан авалт орхигдоно.
- Банкны апп: Хэрэв шилжүүлэг хийхэд цөөн товшилт, тодорхой баталгаажуулалт хангалттай байвал хэрэглэгчийн үнэнч байдал өснө.
UX дизайны түүхэн хөгжил #
- 1940–1950: Хэрэглэгчдэд ээлтэй үйлдвэрлэлийн дизайн үүссэн
- 1980: Apple Macintosh график интерфэйс танилцуулсан
- 1990: Вэбсайтуудын UX чухал болсон
- 2000: Гар утасны UX хөгжсөн
- 2010-аад оноос: UX бизнесийн өрсөлдөөнд ялгарах гол хүчин зүйл болсон
UX-ийн гол хувь нэмэр оруулагчид #
- Don Norman — “User Experience” нэр томьёог нэвтрүүлсэн
- Jakob Nielsen — Хэрэглэхэд хялбар байх 10 зарчим боловсруулсан
- Alan Cooper — “Persona” ойлголтыг UX-д оруулсан
Мэдээллийн архитектур (IA) UX-д ямар үүрэгтэй вэ? #
IA бол мэдээллийг хэрэглэгч амархан олж, ойлгож, ашиглах боломжтой болгох бүтэц юм.
4 үндсэн системтэй:
- Байгуулалтын систем — Мэдээллийг ангилах
- Шошгоны систем — Нэршлийг ойлгомжтой болгох
- Хайлтын систем — Хэрэглэгч мэдээлэл олох
- Навигацийн систем — Хуудас хооронд шилжих
Жишээ: e-Mongolia дээр “Татвар” цэс зөв ангилалд, зөв нэршилтэй, хайлтаар амархан олддог байх.
Дизайн сэтгэлгээ (Design Thinking) UX-д #
5 үе шат:
- Empathize — Хэрэглэгчийг ойлгох
- Define — Асуудлыг тодорхойлох
- Ideate — Шийдэл санал болгох
- Prototype — Загвар бүтээх
- Test — Туршиж сайжруулах
Энэ процесс төслийн эхнээс UX-д нэвтрэх нь эрсдэл, зардлыг бууруулдаг.
$300 саяын товчлуурын түүх ба Монголын сургамж #
АНУ-ын нэг онлайн дэлгүүр хэрэглэгчдийг заавал бүртгүүлэхийг шаардсанаас болж ихээхэн борлуулалтаа алдсан. “Guest checkout” нэмснээр жилийн орлого 300 сая доллараар өссөн.
Монголын онлайн худалдаанд ч энэ сургамж хамаарна — хэрэггүй алхам, саадыг арилгах нь борлуулалтыг өсгөдөг.
Монголын бизнесүүд UX-ээ хэрхэн сайжруулах вэ? #
1. Хэрэглэгчийн судалгаа хийх #
UX-ээ сайжруулах эхний алхам бол хэрэглэгчээ мэдэх. Судалгаагаар:
- Хэрэглэгч хаана гацаж байна?
- Ямар үйлдэл нь цаг их авч байна?
2. IA-г оновчтой болгох #
Мэдээллийг зөв ангилж, нэршлийг ойлгомжтой болго.
3. Хурд, гүйцэтгэлийг сайжруулах #
UX-д хурд бол чухал. Ачаалал удаан бол хэрэглэгч хүлээхгүй.
4. UI-г хэрэглэгчид тааруулах #
Өнгө, товч байрлал, дүрсийг хэрэглэгчийн зан төлөвт тохируул.
МЭДЛЭГ ШАЛГАХ QUIZ (10 асуулт) #
- UX дизайн гэж юу вэ?
- UX ба UI-ийн ялгаа юу вэ?
- IA-ийн 4 системийг нэрлэ.
- Монголд UX сайжруулсан хамгийн том төрийн үйлчилгээний жишээ юу вэ?
- Don Norman ямар үүрэг гүйцэтгэсэн бэ?
- Design Thinking-ийн аль үе шатанд хэрэглэгчийн судалгаа хийгддэг вэ?
- $300 саяын товчлуурын түүхээс ямар сургамж авах вэ?
- e-Mongolia UX муу бол хэрэглэгчид яах вэ?
- UX-д хурд яагаад чухал вэ?
- Монголын онлайн худалдаанд UX хэрхэн борлуулалтад нөлөөлдөг вэ?
Дүгнэлт #
UX дизайн бол зөвхөн дэлгэцийн гоё үзэмж биш, харин хэрэглэгчийн зорилгод хүрэх замыг саадгүй, ойлгомжтой, таатай болгох тухай юм. Монголын дижитал шилжилтийн энэ үед UX бол өрсөлдөөний гол давуу тал болж байна. e-Mongolia болон бусад үйлчилгээний жишээ харуулж буйгаар, хэрэглэгч төвтэй шийдэл нь хэрэглэгчийн үнэнч байдлыг нэмэгдүүлж, бизнесийн орлогыг өсгөж чадна.
